Waarom luistertaal?
De toepassing van luistertaal kun je begrijpen als je kijkt naar de voordelen die het biedt vergeleken met het gebruik van een vreemde taal of een lingua franca, zoals het Engels. De voordelen hebben te maken met de benodigde vaardigheden in een vreemde taal, maar ook met het gemak van de communicatie en van het belang van het tonen van een eigen identiteit.
Als mensen een vreemde taal spreken die ze niet goed kennen, zijn ze bang om fouten te maken. Dit vormt voor hen een barrière om de vreemde taal te spreken. Voor het gebruik van luistertaal heeft een spreker echter alleen receptieve vaardigheden in de andere taal nodig. Sprekers kunnen hun eigen taal blijven spreken, en de vreemde taal ‘luisteren’. Zo wordt de barrière om je uit te drukken in een taal die je minder goed beheerst geslecht (ten Thije, 2010). Bij luistertaal heeft niemand voor- of nadelen op het gebied van spreekvaardigheid in een vreemde taal.
Een voordeel van het gebruik van luistertaal in overleg tussen verschillende landen is de mogelijkheid de bestaande terminologie uit elk land onvertaald te handhaven. Vaak is bureaucratische terminologie uit bijvoorbeeld het juridisch vakgebied ingewikkeld. Vertaling kan daarbij voor mogelijke verwarring zorgen. Zelfs het Engels schiet hierbij vaak tekort. Luistertaal biedt uitkomst. Beide sprekers kunnen hun eigen jargon gebruiken en elkaar toch begrijpen. Mensen die hun eigen taal spreken zijn veel beter in staat om misverstanden meerdere keren uit te leggen. Het is eenvoudiger om een begripsprobleem nogmaals met andere woorden in de eigen taal uit te leggen, net zolang tot de ander het begrijpt.
Ten slotte wordt taal vaak gezien als een middel om cultuur en identiteit in uit te drukken. Dit is een belangrijk aspect bij het gebruik van luistertaal. Omdat men bij communicatie met luistertaal de eigen taal kan blijven spreken, kunnen beide sprekers hun eigen talige identiteit tonen. Met name in Europa is dit een belangrijk aspect. Het bevorderen van de talige en culturele diversiteit is één van de hoofddoelen van het meertaligheidsbeleid van de EU. Door deze vorm van interculturele communicatie wordt verscheidenheid makkelijker en beter gehandhaafd (Europese Commissie, 2012).
Luistertaal kun je op deze manier zien als een optimale vorm van interculturele communicatie, omdat beide sprekers zich op dezelfde manier aan elkaar aanpassen, maar tegelijkertijd toch zichzelf kunnen blijven.
Referenties:
- Europese Commissie (2012) Studies on translation and multilingualism. Intercomprehension. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
- Thije, J.D. ten (2010). Lingua receptiva als bouwsteen voor de transnationale neerlandistiek. In Internationale Neerlandistiek: tijdschrift van de internationale vereniging voor Neerlandistiek, 4, 5-10.